Έφθασε φθινόπωρο και έχει ήδη ξεκινήσει ο αντιγριπικός εμβολιασμός για την αντιμετώπιση της εποχικής γρίπης, η οποία θα παρουσιαστεί στη χώρα μας τους επόμενους μήνες.

Από τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ για την περίοδο 2018-2019 καταγράφηκαν 388 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης, εκ των οποίων τα 374 νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας(Μ.Ε.Θ.). Εξ’ αυτών των κρουσμάτων, εμβολιασμένα ήταν τα 56 (δηλαδή το 15%). Το ίδιο χρονικό διάστημα καταγράφηκαν συνολικά 154 θάνατοι από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Οι 140 θάνατοι αφορούσαν σε ασθενείς που νοσηλεύτηκαν σε Μ.Ε.Θ και 14 σε ασθενείς χωρίς νοσηλεία σε Μ.Ε.Θ.

Στη χώρα μας το πρόγραμμα εμβολιασμών των ενηλίκων της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών συστήνει τον αντιγριπικό εμβολιασμό σε άτομα υψηλού κινδύνου, όπως:

1.Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Ενήλικες που παρουσιάζουν τα παρακάτω χρόνια νοσήματα:

• Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
• Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας με ανοσοκατασταλτική φαρμακευτική αγωγή).
• Μεταμόσχευση μυελού οστών ή συμπαγών οργάνων
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Σπληνεκτομή

3. Ασθενείς που πάσχουν από Νευρομυϊκά νοσήματα
4. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.
5. Λεχωίδες
6. Θηλάζουσες
7. Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος(BMI)>40 kg/m2
8. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά κάτω των 6 μηνών ή
φροντίζουν άτομα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών
από τη γρίπη.
9. Οι κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές
σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων.
10. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, όπως το
ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.

Διατίθεται στην Ελλάδα το ενέσιμο τετραδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο που περιέχει 2 στελέχη του ιού της γρίπης τύπου Α και δύο στελέχη του τύπου Β βάση των οδηγιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για τα πιθανά επικρατούντα στελέχη στην κοινότητα.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ληφθεί υπ΄ όψιν ότι η κάλυψη (ανοσολογική απάντηση) επιτυγχάνεται περίπου σε δύο (2) εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό.

Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου βάση πρόσφατων στοιχείων του Αμερικανικού Κέντρου CDC δείχνει μείωση των περιστατικών νόσησης από την εποχική γρίπη κατά 50 με 60% στους εμβολιασθέντες. Το ποσοστό αυτό τις αποτελεσματικότητας του εμβολίου εξαρτάται από 3 κύριους παράγοντες.

Οι παράγοντες αυτοί είναι α). η ηλικία (όσο αυξάνεται η ηλικία, η άμυνα του ανθρώπου δεν απαντά τόσο δυνατά στο ερέθισμα του εμβολιασμού), β). οι συννοσηρότητες (δηλαδή τα χρόνια νοσήματα) και οι φαρμακευτικές αγωγές που πάσχει ή λαμβάνει ο άνθρωπος τα οποία επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού μας συστήματος και γ). από την προβλεψιμότητα του εμβολίου βάση των εκτιμήσεων του Π.Ο.Υ. ώστε τα στελέχη που περιέχει να είναι εκείνα που θα επικρατήσουν και θα ευθύνονται για τη συγκεκριμένη λοίμωξη στην κοινωνία.

Επίσης οι πολίτες δεν πρέπει να συγχέουν τη γρίπη, η οποία εμφανίζει βαρύτερη κλινική εικόνα με άλλες ιογενείς λοιμώξεις που δύναται να παρουσιαστούν την ίδια χρονική περίοδο, όπως π.χ. το κοινό κρυολόγημα από ρινοϊό γιατί το αντιγριπικό εμβόλιο δεν είναι δραστικό έναντι των ιών αυτών.

Δεν πρέπει να χορηγείται το αντιγριπικό εμβόλιο σε όσους έχουν παρουσιάσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία) στη βρώση αυγού ή σε μία προηγούμενη δόση του εμβολίου. Ήπια συμπτώματα δεν αποτελούν αντένδειξη για τη χορήγηση του εμβολίου.

Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια από τη χορήγηση του είναι η ερυθρότητα και η ευαισθησία στην περιοχή της ενέσεως και συνήθως διαρκεί για 1–2 ημέρες.

Υπάρχει μια σοβαρή αλλά πάρα πολύ σπάνια νευρολογική επιπλοκή που ονομάζεται σύνδρομο Guillain-Barré και χαρακτηρίζεται από μυική αδυναμία και παράλυση που σχετίστηκε στο παρελθόν και βρίθει του διαδικτύου με τον αντιγριπικό εμβολιασμό. Νεώτερες μελέτες δεν έχουν δείξει ξεκάθαρη συσχέτιση και το ρίσκο υπολογίζεται σε 1 περίπτωση στο 1.000.000 εμβολιασμούς. Επίσης ανέδειξαν μεγαλύτερο κίνδυνο για το
ανωτέρω σύνδρομο στους νοσούντες από τη γρίπη σε σχέση με αυτούς που εμβολιάζονται προληπτικά. Άρα η κινδυνολογία που έχει αναπτυχθεί για την ασφάλεια του εμβολίου, η οποία αποτρέπει τους πολίτες υψηλού κινδύνου από τον εμβολιασμό δεν έχει ουσιαστική επιστημονική βάση.

Όλα τα εμβόλια που κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά είναι εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ και απολύτως ασφαλή, εφ’ όσον τηρούνται οι κατάλληλες συνθήκες μεταφοράς, αποθήκευσης, φύλαξης καθώς και διάθεσης. Τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού για τις ομάδες υψηλού κινδύνου και έχουν μηδενική συμμετοχή, δηλαδή χορηγούνται δωρεάν στους ασφαλισμένους από τα φαρμακεία, εφ’ όσον έχουν συνταγογραφηθεί.

Συμπερασματικά και εν κατακλείδι σε ότι αφορά την ασφάλεια του εμβολίου επισημαίνεται ότι δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές παρενέργειες μετά τον εμβολιασμό, σε αντίθεση με τις σοβαρές επιπλοκές και τον ατομικό-οικογενειακό – κοινωνικό – οικονομικό αντίκτυπο που μπορεί να παρατηρηθούν σε περίπτωση νόσησης ιδιαίτερα σε άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Σεϊντής Φώτιος
Ειδικός Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος
Καλαμάτα